Tiểu đường tuýp 1: Biến chứng, chẩn đoán và điều trị

1. Các loại biến chứng

1.1 Biến chứng cấp tính

Hôn mê bị nhiễm toan ceton: cơ thể cảm thấy yếu, mệt mỏi, khát nước, khô da, chuột rút, mạch nhanh, tụt huyết áp (dấu hiệu mất nước). Rối loạn ý thức (lơ mơ, ngủ gà, hôn mê), buồn nôn, thở nhanh, hơi thở mùi táo thối. Biến chứng này cần phải điều trị cấp cứu.

1.2 Biến chứng mạn tính

• Nhìn mờ (do biến chứng võng mạc, đục thủy tinh thể)
• Đau ngực thường không điển hình (biến chứng mạch vành)
• Tê bì dị cảm ở bàn chân (biến chứng thần kinh)
• Loét, nhiễm trùng bàn chân
• Đầy bụng, chậm tiêu, nuốt khó (biến chứng thần kinh tự động gây liệt dạ dày, thực quản)

2. Đối tượng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 1

• Gia đình có người bị tiểu đường: gia đình có bố hoặc mẹ mắc tiểu đường tuýp 1 thì con cái có nguy cơ mắc bệnh cao hơn
• Các yếu tố môi trường: nhiễm với virus như Coxsackie, Rubella có thể khởi phát tình trạng phá hủy tế bào beta đảo tụy
• Địa điểm sinh sống: người ta nhận thấy ở một số quốc gia như Phần Lan, Thụy Điển có tỉ lệ mắc tiểu đường tuýp 1 cao hơn

3. Các biện pháp chẩn đoán bệnh Tiểu đường tuýp 1

Bệnh đái tháo đường có thể xảy ra bất cứ ai và đối với cả bệnh tiểu đường typ1 và typ2. Bạn có thể gặp một hoặc nhiều dấu hiệu báo hiệu liên quan đến bệnh tiểu đường. Nếu nghi ngờ, hãy đến các cơ sở y tế hay bệnh viện để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị.

Chẩn đoán tiểu đường nói chung (theo hiệp hội đái tháo đường Mỹ):

• Đường huyết bất kì >11,1 mmol/l, kèm các triệu chứng của tăng đường huyết (ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, gầy nhiều)
• Đường huyết lúc đói (nhịn ăn >8-14h) >7 mmol trong 2 buổi sáng khác nhau
• Đường huyết 2 giờ sau khi uống 75g glucose >11,1 mmol/l (nghiệm pháp tăng đường huyết)
• HbA1C (định lượng bằng phương pháp sắc kí lỏng) >6,5%

Ngoài ra:

• Nghĩ đến tiểu đường tuýp 1 khi: tuổi khởi phát <30, triệu chứng rầm rộ, tiền sử gia đình có người bị bệnh, mắc bệnh tự miễn khác. Xét nghiệm có kháng thể kháng đảo tụy, định lượng insulin máu thấp hoặc bằng 0.
• Các xét nghiệm khác: Cholesterol, HDL-C, LDL-C, Triglycerid, tổng phân tích nước tiểu tìm protein niệu, xét nghiệm nước tiểu 24h
• Soi đáy mắt: tìm các tổn thương võng mạc
• Điện tâm đồ: tìm các dấu hiệu của bệnh mạch vành

4. Các biện pháp điều trị bệnh Tiểu đường tuýp 1

• Có chế độ ăn phù hợp: đủ chất đạm, chất béo, đường, vitamin, muối khoáng và nước với mức hợp lý
• Tập thể dục: 30 phút mỗi ngày, mỗi tuần 5 ngày
• Kiểm soát đường huyết: đối với tuýp 1 thì kiểm soát bằng insulin ngoại sinh là chủ yếu. Dùng theo phác đồ, tuân thủ giờ tiêm và liều lượng tránh bị tụt đường huyết. Các loại insulin gồm có: insulin thường (tác dụng rất nhanh và nhanh, insulin Lispro, Actrapid..), insulin bán chậm (NPH, Lente..), insulin chậm (ultralente..), insulin hỗn hợp (Mixtard..), insulin nền (Lantus)
• Kiểm soát huyết áp: ưu tiên ức chế men chuyển/ức chế thụ thể khi có biến chứng thận (captopril, ibesartan, losartan..)