Suy giảm hệ miễn dịch là như nào?

1. Suy giảm hệ miễn dịch là gì?

Hệ miễn dịch là tập hợp của các tế bào bạch caaufm lympho trong máu, hạch, tủy xương và lá lách có cùng nhiệm vụ bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của vi trùng.

Bằng cách sinh ra các kháng thể hay tự tiêu diệt bằng các men tiêu hủy, cơ chế thực bào, các tác nhân xâm nhập từ bên ngoài vào như virus, vi khuẩn, nấm và kí sinh trùng sẽ bị khu trú và tiêu diệt, không gây ra bệnh được. Hội chứng suy giảm hệ miễn dịch là cách gọi khi có bất cứ nguyên nhân nào làm hệ miễn dịch bị tổn thương, không còn đảm bảo dược chức năng.

Đối với người trưởng thành, hệ miễn dịch được xây dựng và củng cố qua những lần mắc bệnh bằng nguyên tắc ghi nhớ. Sau khi tạo ra kháng thể để tiêu diệt thành công một loại kháng nguyên, cơ thể sẽ ghi nhớ và sử dụng cho các lần sau khi tác nhân đó xâm nhập trở lại. Cơ chế này được gọi là miễn dịch chủ động.

Ở trẻ sơ sinh, hệ thống miễn dịch tạm thời trong thời gian những ngày đầu đời được thừa hưởng bằng dòng kháng thể nhận từ sữa mẹ. Đây được gọi là miễn dịch thụ động. Kháng thể sẽ suy giảm rất nhanh sau đó, khi bé bắt đầu cai sữa. Chính vì thế, sau mốc thời gian này, bé sẽ thường hay mắc nhiễm trùng và đây là cơ hội để xây dựng hệ miễn dịch chủ động cho riêng mình. Tuy nhiên, đối với một số chủng vi khuẩn có độc tính cao, gây bệnh nặng, cha mẹ cần chủ động phòng chống cho con bằng cách tiêm vaccine.

Vì vậy, khi cơ thể bị suy giảm hệ miễn dịch, tức là hệ thống bảo vệ và phòng ngự không còn vững chãi nữa, mất đi khả năng bắt giữ và chống lại, cơ thể sẽ rất dễ bị các tác nhân gây nhiễm khuẩn tấn công. Lúc này, hiện tượng nhiễm trùng thường kéo dài hay lặp đi lặp lại. Sau lâu ngày, các cấu trúc giải phẫu hay chức năng sinh lý của các hệ cơ quan cũng bị ảnh hưởng, suy giảm hoạt động sống.

2. Dấu hiệu khi bị suy giảm đề kháng, hệ miễn dịch

• Suy nhược tinh thần: Những người có khả năng miễn dịch kém, luôn có cảm giác khó chịu, thiếu sức sống, rất dễ mệt. Do đó, nếu phát hiện tinh thần ủ rũ, suy nhược thì cần cảnh giác vì có khả năng đã bị giảm miễn dịch.
• Dễ cảm lạnh: Những người có sức đề kháng kém, không thể chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn và virus, do đó họ dễ bị ốm, điển hình cảm lạnh, cảm cúm.
• Dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn, vết thương chậm lành: Nếu vô tình bị đứt tay, chảy máu, những người có hệ miễn dịch yếu không chỉ cầm máu chậm hơn người khác, mà còn rất dễ bị nhiễm trùng. Người có sức đề kháng yếu cũng dễ mắc lao, viêm phổi, viêm phế quản, viêm xoang,… và bệnh thường xuyên tái phát.
• Tiêu hóa kém: Những người có khả năng miễn dịch tốt thì chức năng tiêu hóa cũng tốt, sẽ không gặp vấn đề trong khi ăn uống. Tuy nhiên, với người có khả năng miễn dịch kém không chỉ khiến quá trình tiêu hóa và hấp thu kém hơn người bình thường, khi ăn thực phẩm không đảm bảo vệ sinh an toàn rất dễ bị nôn ói, tiêu chảy.
• Dễ mệt mỏi: Người có sức đề kháng kém thường cảm thấy mệt mỏi, ngay cả khi ngủ đủ giấc cảm vẫn cảm thấy không có sức lực, dễ đau mỏi cơ thể…

3. Nguyễn nhân của việc suy giảm sức đề kháng

Các nghiên cứu gần đây cho biết các yếu tố làm suy giảm sức đề kháng bao gồm:

• Suy giảm hệ miễn dịch: đây là nguyên nhân chính gây suy giảm sức đề kháng, bao gồm suy giảm miễn dịch tiên phát (khiếm khuyết về mặt di truyền, rối loạn tế bào mầm,…) và suy giảm miễn dịch thứ phát (do bức xạ X-quang, điều trị kìm tế bào, chấn thương, can thiệp phẫu thuật,…).
• Sự ô nhiễm không khí: khi hít phải khói bụi, hơi hóa chất,… phổi của bạn sẽ bị nhiễm bẩn. Các nghiên cứu đã phát hiện, không khí bẩn sẽ ngăn chặn sự tăng sinh của các lympho T (tế bào cần thiết của hệ miễn dịch) và lympho B (miễn dịch thể dịch) gây ra viêm nhiễm hô hấp.
• Ăn các thức ăn chế biến sẵn: Nếu ăn quá nhiều đồ ăn nhanh, đóng hộp,… có quá nhiều đường, mỡ và muối có hại cho cơ thể – các thực phẩm này sẽ làm suy yếu các lympho T và B là “đội quân” chủ lực chống lại bệnh tật.
• Uống ít nước: nước giữ vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Ngoài cung cấp nước cho sự sống, chúng còn giúp thận lọc bỏ các yếu tố độc hại đồng thời nâng cao sức đề kháng.
• Thức quá khuya: Nếu bạn không nghỉ ngơi đầy đủ, đặc biệt khi thức khuya, sẽ khiến cơ thể không sản xuất đủ melatonin trong khi ngủ, hệ thống miễn dịch không thể tạo đủ tế bào bạch cầu để chống đỡ vi khuẩn.
• Stress: Việc thường xuyên căng thẳng, lo lắng khiến nồng độ hormone như testosterone và estrogen bị suy giảm, gây mất thăng bằng, làm suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể.
• Lạm dụng kháng sinh: Thuốc kháng sinh là “con dao hai lưỡi”. Theo các chuyên gia, trẻ em và người lớn ốm khi uống kháng sinh sẽ khỏi rất nhanh, song khiến cơ thể người bệnh yếu hơn, dễ có nguy cơ mắc bệnh ở những lần sau, giảm khả năng tự chống chịu với vi khuẩn, virus. Ngoài ra, kháng sinh còn dẫn đến giảm lượng cytokine – một hormone cần thiết cho hệ miễn dịch.

4. Cách nâng cao hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng cho cơ thể

Việc thường xuyên sử dụng những thực phẩm tăng cường sức đề kháng, kết hợp với thói quen sống lành mạnh có thể giúp cải thiện khả năng miễn dịch, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể bạn cả đời.

Dưới đây là một số cách tăng cường sức đề kháng, bao gồm:

4.1 Ăn các thực phẩm tăng cường sức đề kháng:

Ăn các thực phẩm tăng cường sức đề kháng

Dinh dưỡng hợp lý luôn là điều cần thiết để hệ miễn dịch hoạt động tốt. Một chế độ ăn nhiều calo sẽ dẫn đến việc tăng cân và còn kéo theo đó là khiến bạn dễ bị nhiễm trùng. Thêm vào đó, thừa cân có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe cũng có thể khiến cho hệ thống miễn dịch của bạn bị suy yếu. Khi hệ thống miễn dịch bị suy yếu, bạn nên tránh những thứ như rượu, bia bà đường. Một chế độ ăn giàu vitamin sẽ giúp cơ thể chống oxy hóa, mặt kháng nó còn có thể tăng cường sức đề kháng với nhiễm trùng.

Những loại hoa quả và thực phẩm bạn nên lựa chọn như: trái cây và rau màu xanh đậm, đỏ, vàng và cam được đóng gói với chất chống oxy hóa. Các loại quả mọng, trái cây họ cam quyest, kiwi, táo, nho đỏ, cải xoăn, hành tây, rau bina, khoai lang và cà rốt. Các thực phẩm tăng cường miễn dịch khác bao gồm tỏi tươi có đặc tính kháng virus và kháng sinh. 

4.2 Thay đổi lối sống:

Thay đổi lối sống

Các thói quen xấu có thể gây ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, làm cho nó hoạt động một cách trì trệ. Đó là lý do các bác sĩ kêu gọi mọi người thực hiện một số thay đổi trong lối sống. Đầu tiên, bạn cần phải giảm bớt căng thẳng. Đó là thay đổi quan trọng nhất bạn có thể thực hiện. Khi bạn thường xuyên căng thẳng sẽ dẫn đến cơ thể bạn bị suy yếu. Bạn có thể thư giãn bằng cách tập thể dục hàng ngày. Cùng với đó, bạn cần ngủ đủ giấc. Bạn cần phải ngủ từ 7-8 giờ mỗi đêm để đẩy mạnh hệ thống miễn dịch của cơ thể.

4.3 Không lạm dụng các chất kích thích:

Không lạm dụng các chất kích thích

Uống rượu sẽ có lợi nhất định cho sức khỏe nếu như bạn uống một lượng vừa phải, nó có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Đàn ông không nên uống quá hai ly một ngày và đối với phụ nữ là không nên quá một ly. Khi sử dụng quá nhiều rượu có thể gây ức chế chức năng của các tế bào bạch cầu và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng của bạn. Dùng các chất kích thích, bao gồm cần sa có tác dụng tương tự đối với các tế bào bạch cầu, điều đó làm suy yếu hệ thống miễn dịch của bạn.

4.4 Tập thể dục:

Tập thể dục

Đây là cách giúp bạn tăng cường hệ thống miễn dịch trong thời điểm này. Hiện nay hạn chế tụ tập nơi đông người, vì vậy bạn có thể tự tập tại nhà với các bài tập đơn giản. Tập thể dục giúp bạn tăng mức IgA. Đây là một loại protein có trong hệ thống miễn dịch để chống lại nhiễm trùng, giúp ngăn chặn các mối đe dọa ra khỏi cơ thể bạn và loại bỏ bất kỳ thứ gì bất thường xâm nhập vào cơ thể. Cuối cùng, bạn nên giữ vệ sinh tốt, thường xuyên rửa tay sát khuẩn và coi đây như một thói quen.